RASPBERRY eta KODI

Gaur IKT-ko klasen aritu garen proiektuari buruz hitz egingo dizuet. Gure irakasleak raspberry pi bat eman zigun orain dela aste bat inguru eta horrekin "media center" bat egitea proposatu zigun. Ba al dakizue zer den "media center" bat? Bueno ba "media center" bat azken finean, ordenagailu txiki bat da, gehienbat pelikulak ikusteko eta musika entzuteko zentratuta. Hori jakinda eta raspberry bat izanda media center apropoz bat egin genezake. Itxaron ! Raspberry ez dakizula zer den? Bueno hemen daukazu azalepn labur bat:

"Raspberry Pi kostu eta tamaina txikiko ordenagailua da, eta esku-ahurrean sartzen da, baina telebista eta teklatua konekta diezazkiokezu, harekin beste edozein ordenagailuk bezala elkarreragiteko. Erostea gustatuko balitzaizu"

                                                    Klikatu eta beraien web-gunera eramango zaitu.

Orain bai, hasi gaitezke media centerra egiten. Lehenik eta behin, Kodi web (LIBRE ELEC) gunera joan behar gara, artxibo bat deskargatzeko. Raspberry bertsioa aukeratu behar dugu (hainbat daude baina zure modelorako egokia dena aukeratu). Artxibo hau deskargatuta, micro sd txartel baten erre behar dugu artxiboaren irudia. Txartel hori raspberry-an sartu behar da eta automatikoki Libre Elec zabaldu zaigu. Libre elec, kodik erabiltzen duen software sistema da.

Kodi instalatuta daukagunean falta zaigun bakarra, internetetik "add-ons" ak topatzea da, bertatik hainbat kanal ikusi ditzakezue.

MS-DOS

 Gaur MS-DOS sistema erabiltzaileei buruz hitz egingo dizuet. Hasi baino lehen galdera bat dauka zuentzat, ba al dakizue zer den MS- DOS? Seguraski ez dakizuela zer den, baina Windows-ekin lotuta 

dagoela esaten badizuet, agian zerbait pentsatu dezakezue. 

Bueno ba, MS-DOS, Microsoft-en lehen sistema operatiboetako bat izan zen, IBM ordenagailuen garaikoa. Gutxi gorabehera 1980-1990 urteetan zehar erabilgarria egon zen (gaur egun ere baina ez da egokiena). Horrelako itxura zuen.

Sistema erabiltzaile honen bereizitasun handienetako bat, dena kode lerroen bidez egiten zela da. Ensamblador hizkutza erabili zen hau egiteko.

Aurrerago gehiago hitz egingo dut honetaz

Zein da hobeagoa INTEL edo AMD?

Eztabaida hau informatikako eztabaida handienetako bat izan da eta jarraitzen du izaten. Kirolaren munduan Nike eta Adidas-ek daukaten eztabaida antzekoa da. Biek produktu antzeko bat saltzen dute, baina zen da bietako hoberena?

Lehenik eta behin, jakin behar dugu zer diren Intel eta AMD. Honek prozesadore fabrikatzaileak dira eta gaur egun ditugu ordenagailu gehienak hauetako prozesadore bat dute. Eta zer da prozesadore bat? Prozesadorea ordeangailu baten osagairik garrantzitsuena da. Ordenagailuaren burmuina dela esan ohi da. Datuak prozesatzeko balio du, hau da kalkulu oso azkarrak egiten ditu eta honek ahalbidetzen du ordenagailuak guri aplikazioak zabaltzea.

Konparaketa hasi baino lehenago ikusi dezagun zeintzuk diren Intel eta AMD ko prozesadore modeloak:

Intel:                                AMD

- Celeron                        - Athlon                       (Etxeko gama baxua)

- I3                                 - Ryzen 3                    (Etxeko gailuetarako)

- I5                                 - Ryzen 5                    (Erbailera handikoa)

- I7                                 - Ryzen 7                    (Jolasteko eta "stremeatzeko")

- I9                                 - Ryzen 9                    (Gamarik altuena, potenteena)

                                     * - Threatripper* (Ordenagailu berezietan erabiltzen da)

Orduan, zein da hobeagoa?

Galdera hau oso erlatiboa da, bakoitzak erabilera bat du ordenagailuarentzat eta prozesadore bakoitza gauza onak eta txarrak ditu.

Hemen behean utzi dizuet bakoitzaren erabilera.

Intel

• ESports munduan bazaude intel zure aukerarik hoberena da, nukle gutxiago ditu baina azkarrago egiten du lan, hau da, prozesu mononukleoetan (jolasak gehienbat) oso efizientea da
• Beste konponenteekin oso ondo egiten du lan eta gainera txartel grafiko gehienak NVidia markakoak dira eta horiekin oso ondo egiten dute lan. (Agian aurrerago txartel grafikoei buruz hitz egingo dut)

AMD

• Argazki nahiz bideo editorea bazara zure aukera hau izan beharko litzateke, nukle gehiago ditu eta Premiere edo Photoshop programekin oso ondo egiten du lan.
• Ez baduzu nahi diru asko gastatu, AMD aukera merkeena da, eta kalitate-prezio hoberena du.

Gehiago jakin nahi baduzute hemen uzten dizuet Nate Gentilen bideo bat, oso ondo azaltzen duena hau dena.

FORMULA 1

Buen gaur formula 1-ari buruz hitz egin nahi dut.

Lehenik eta behin, zer da Formula 1?

Formula 1 automobilismoaren konpetiziorik handia da. 10 ekipok/eskuderia eta 20 gidarik beraien artean karrerak egiten dituzte. Karrera bakoitzean puntuak lortzen dituzu eta azkenean, tenporada amaieran, puntu gehien dituen gidariak txapelketa irabazten du.

Nortzuk dira gaur egungo gidariak eta eskuderiak?

- Mercedes

        - Lewis Hamilton

        - Valtteri Bottas

- Red Bull

        - Max Verstappen

        - Chaco Perez

- Ferrari

        - Carlos Sainz

        - Charles Leclerc

- Mclaren

        - Lando Norris

        - Daniel Ricciardo

- Haas

        - Nikita Mazepin

        - Mick Schumacher

- Alpha tauri

        - Pierre Gasly

        - Tsunouda

- Alfa Romeo

        - Antonio Giovinazzi

        - Kimi Raikönnen

- Alpine

        - Fernando Alonso

        - Esteban Ocon

- Williams 

        - George Russell

        - Nikolas Latifi

- Aston Martin

        - Sebastian Vettel

        - Lance Stroll

Nolakoak dira gaur egungo kotxeak?

Formula 1 eko kotxeak ez du batereko berdintasuna kaleetan ikusten ditugun kotxeekin. Hona hemen 2021-eko Mercedes kotxea.

Kotxe honek esan bezalaa ez dira kaleetan ikusten ditugun bezalakoak, kotxee honek efizientzia handia lortzen saiatzen dira. Beraien aerodinamika oso landuta dago eta honek ahalbidetzen du kurba bat 300 km/h -ko abiaduran hartzea. 

Kotxe honen garapena haize tunel batean egiten da. Bertan kotxearen "drag"-a neurtzen da eta horren inguruan aldaketak egiten dira.

2022. urterako aldeketak egongo dira Formula 1-eko kotxeetan, oraindik eta efizientzia handia lortu nahi dute, gainera kotxe berriek karrera interesgarriagoak ekarriko dituztela esaten dute. Hona hemen 2022 kotxe baten adibidea. Gidariaren burua babesten duen partea HALO deitzen da eta orain dela gutxia sartu zuten eta funtzezko segurtasun atal bat da. Jules Bianchi karrera batean hil zenean segurtasuna hobetu behar zela demostratu zen eta honek hori bera egiten du.

Hau izango litzateke bere aerodinamika eskema.

Gidariei buruz hitz egigo dugu orain. Formula 1-etik gidari asko pasatu dira baina hemen dituzue aipagarrienak.

    - Hamilton: gaur egungo gidaririk hoberenetako da, munduko 7 txapelketa irabazi ditu eta orain 8. irabazi nahi du.

    - Schumacher: Gidari oso ona izan zen eta gaur egun bere semea konpetizio honetan dago. Zoritxarrez 2013-an akzidente handi bat izan zuen eta oso txarto bizi izan da egun horretatik aurrera

    - Alonso: gidari espainiarra da eta 2 aldiz txalpenduna. Espainiako hoberena eta jende askok uste dut mundukoa ere dela, bere abilezia gidatzeko oso ona da. Bere kotxea txarra danean emaitz oso onak lortzen ditu.

    - Senna: gidari brasildarra eta 3 aldiz txapelduna. Ayrton nire gidaririk gustokoenetakoa da, asko gustatzen zait nola gidatzen baitzuen. 1994. urtean San Marinon akzidente oso larria izan zuen eta bizitza galdu zuen bertan. Gaur egun, Senna Brasileko idolo handienetako da eta jendea ez da inoiz beretaz ahastuko

Oraingoz hau izan da dena Formula 1-ari buruzko dena, baina hemen behean uzten dizuten gaur egungo txapelketaren klasifikazioa.

P	gidaria	taldea	PTS
1	Max Verstappen	RED BULL RACING HONDA	351'5
2	Lewis Hamilton	MERCEDES	343'5
3	Valtteri Bottas	MERCEDES	203
4	Sergio Pérez	RED BULL RACING HONDA	190
5	Lando Norris	MCLAREN MERCEDES	153
6	Charles Leclerc	FERRARI	152
7	Carlos Sainz	FERRARI	145'5
8	Daniel Ricciardo	MCLAREN MERCEDES	105
9	Pierre Gasly	ALPHATAURI HONDA	92
10	Fernando Alonso	ALPINE	77
11	Esteban Ocon	ALPINE	60
12	Sebastian Vettel	ASTON MARTIN MERCEDES	43
13	Lance Stroll	ASTON MARTIN	34
14	Yuki Tsunoda	ALPHATAURI HONDA	20
15	George Russell	WILLIAMS MERCEDES	16
16	Kimi Raikkonen	ALFA ROMEO RACING FERRARI	10
17	Nicholas Latifi	WILLIAMS MERCEDES	7
18	Antonio Giovinazzi	ALFA ROMEO RACING FERRARI	1
19	Mick Schumacher	HAAS FERRARI	0
20	Nikita Mazepin	HAAS FERRARI	0
21	Robert Kubica	ALFA ROMEO RACING FERRARI	0

RANSOMEWARE

 Ordenagailuen munduan arazo asko daude, baina jende gehienak duen arazo larriena birusak dira, hemen oso ondo azaltzen dut zein den gaur egungo birus edo segurtate arazo larrienetako bat.

Software libreak

 Gaur egun asko entzuten dugu "software libre" terminoa gure informatikako bizitzan, baina ez dakigu zer esan nahi duen. Laburbilduz, software askea zure helburuetarako libreki alda eta erabil dezakezun dohako software-a da, hau da, ez duzu ezer ordaindu behar hau eskuratzeko ez aldaketak egiteko. Honen adibiderik aipagarriena Linux da. Gehienok ezagutzen dugu Linux, eta ezagutzen ez bagudu ere, seguru nago noiz behien pinguinu hau ikusi duzula. Beste software asketik egindako sistema erabiltzaile baten adibidea ubuntu edo linux mint edo debian dira,

Baina ez da bakarrik sistema erabiltzaileetan geratzen. Badaude aplikazioak software aske batetik sortuta daudenak eta dohakoak direnak.

Adibidez, Adobe Photoshop-a aplikazioa ez da software askekoa baina badago beste bat GIMP deitzen dena eta bere ezaugarri berdinak dituela. 

Google-en aurka egiten duen aplikazioa Mozilla da. Baina ez da bertan gelditzen, Google-ek barruan dituen aplikazio batzuk ere software libre eran ditugu. Esate baterako, Google-en google classroom (ikastetxeen programa bat) eta software librearen aldean Moodle daukagu.

Montaje txostena

 

Ordenadorea

Ordenagailua desmontatu eta gero bere piezak aztertu ditugu, hemen ditugu pieza guzztiak eta bere azalpen labur bat:

HARDWARE:

ATALAK	FUNTZIOAK
VENTILADOR	Prozesadorean hoztu
RAM	Memoria azkar bat, prozesu azkarrak egiteko (aplikazioak zabaldu …)
ENERGI ITURRIA	Energi alternoa energi jarraia bihurtu eta atalei eman
PROZESADOREA	Kalkulu guztiak egin eta ordenadorea martxan jartzen du
TXARTEL GRAFIKOA	Irudia prozesatu eta pantallari bidali
BASE PLAKA	Atal guztiak beraien artean konektatu
SD IRAKURLEA	Sd txartelak irakurri
DISKO GOGORRA	Ordenagailuko informazio guztia gordetzen du, ez da memoria oso azkarra
DISKO IRAKURLEA	Diskoak eta Cd ak irakurri

   Nate gentilen bideo bat, ordenagailu baten konponenteak azaltzen dituena.

SOFTWARE:

Azkenik dena ondo instalatuta zegoela ikusi genuenean, sistema erabiltzaile ake bat instalatzea izan zen gure hurrengo erronka. Ikerketa labur bat egin ondoren, linux-mint aukerarik hoberena zela ikusi genuen. Bere Web-Gunetik azkenengo bertsioa deskargatu genuen eta gero instalatu.

Ordenagailua desmontatzen

 Egun hauetan ordenagailuak desmontatzen aritu gara klasean, pieza asko kendu ditugu eta berriz ere sartu ditugu, geroago sistema erabiltzaile libre bat instalatuko digo, seguraski Linuxmint

Iphone 12

 Aurreko argitalrpenean esan bezala, Iphone 12-ari buruz hitz egingo dut.

Hasteko, prozesadoreari buruz hitz egingo dizuet: Apple-ek mugikor berri honetan beraiek egindako prozesadore bat jarri diote, "A14 Bionic". 5 nanometroko chip berri bat da, eta 3GHz tara heltzen da. Hau asko da telefono batendako.

Hurrengo puntuak pantalla eta kamarak dira. Pantaiari dagokionez, OLED teknologiako pantalla bat da, eta ez da bertan geratzen, Appleek retina teknologia ere implementatu dute bertan, hobeagoa izateko. Mugikor honek bi kamara ditu atzekaldeean, angularra eta gran angularra. Biak 12 mp-ekoak dira, hau ez da asko gaur egungo telefono berriak ikusirik baina applek Softwarerra erabiltzen du bere argazkiak hobetzeko.

Azkenik, bateriak hobekuntza handi bat izan du bere aurreko modeloarengan.

Aukeraturatutako gailua

 Nik aukeratutako gailua iphone 12-a da eta berari buruz hitz egingo dizuet.

Sarrera

Argitapen honekin hasiera ematen diot nire blog berriari. Blog honetan, aurtengo kurtsoan (1. Batx.) egiten ditutan lanak eta proiektuak zuekin partekatuko ditut. Urtean zehar egiten ditudan bidaiak ere partekatuko ditut, argazkien bidez edota laburpen txiki batekin.

Espero dut denon gustokoa izatea.